"Dit planetarium toont in één oogopslag zowel de ontdekking van Copernicus, dat niet de zon draait, maar stilstaat en dat de aarde om de zon èn om haar eigen as draait, als de ontdekking van Spinoza dat God, universum, natuur en wereld één en hetzelfde zijn en samenvallen".
nt stelde voor om naar beneden te gaan. We namen plaats aan de tafel onder het Hemelsplein en hij vervolgde zijn verhaal.
“Dit Hemelsplein Eise, is een beeld, een verschijningsvorm van God.
Eén
van de ontelbaar vele beelden, want God neemt de vorm aan van alles en iedereen.
Hoewel het universum slechts één van de talloze
verschijningsvormen is, is jouw Hemelsplein een buitengewoon beeld van God.
Het laat zien, hoe alle verschijningsvormen op een wonderbaarlijke
wijze in elkaar grijpen en samen één geheel vormen, waarin niets zijn eigen oorzaak is, niets uit eigen kracht bestaat en alles van iets anders afhangt”.
En terwijl hij die laatste woorden sprak, stond hij op, liep naar de kast naast de bedstee, opende de deur en vroeg: “Mag ik?” en voordat ik kon antwoorden, trok hij de gewichten van het planetariumuurwerk
op en zei:
“Geen enkel onderdeel van dit planetarium beweegt uit eigen kracht en veroorzaakt zijn eigen beweging. De raderen van het
uurwerk en de hemelbollen aan het Hemelsplein ontvangen hun beweging van elkaar en geven deze weer aan elkaar door."
Met een zekere verbazing maar ook met instemming had ik naar zijn beeld van God en het planetarium geluisterd en ondertussen
geprobeerd te achterhalen welke betekenis Copernicus, behalve voor het Planetarium, voor zijn ‘drietrapsladder’ had.
“Je
vertelde uitgebreid over de relatie tussen Spinoza, Plato en Euclides”, maar over de rol van Copernicus in jouw verhaal heb ik nog steeds niets gehoord”.
“Copernicus en Spinoza waren beiden
twijfelaars”, ging Jan Pieter verder, “Copernicus twijfelde of het hemelmodel van Ptolemaeus wel het juiste beeld van de werkelijkheid was en Spinoza twijfelde of we de zin van het leven, het hoogste goed en geluk voor de mens wel in de alledaagse
werkelijkheid moesten zoeken.
Daarom probeerde Copernicus door te dringen in de geheimen van het heelal en Spinoza in de geheimen van het
menselijk leven.
En beiden werden, toen ze de geheimen hadden ontrafeld, beschuldigd van ‘verdachte nieuwigheden’, van zwarte
magie en van een verbond met de duivel.
Dit planetarium toont in één oogopslag zowel de ontdekking van Copernicus, dat niet de zon draait, maar stilstaat en dat de aarde om de zon èn om haar eigen as draait, als de ontdekking van Spinoza dat God, universum,
natuur en wereld één en hetzelfde zijn en samenvallen.
Dankzij Copernicus veranderde
ons wereldbeeld en dankzij Spinoza veranderde ons Godsbeeld”.
“En daarom staan Copernicus en Spinoza gebroederlijk naast elkaar op jouw drietapsladder”, concludeerde ik.
“Omdat beiden een ’Copernicaanse-omwenteling’ hebben veroorzaakt in het beeld dat wij van de werkelijkheid hebben”, zei Jan Pieter met grote stelligheid.
Ondertussen had hij uit zijn tas de ‘Ethica’ gehaald. Op de tweede trap van de ladder, de Rede, schreef hij onder de namen van Copernicus en Spinoza mijn naam en 12 augustus
1781.
EISES DIGITALE SCHATKIST
KIJK-, LEES- DOE EN ONTDEK
👍Van
der Bildt had Eise nieuwsgierig gemaakt.
Wil jij net als Eise Spinoza nog beter leren kennen?
Ga dan naar http://www.entoen.nu/spinoza
😎 'Gelukzaligheid is niet het loon van de deugd, maar de deugd zelf... (Al) het voortreffelijke is even moeilijk als zeldzaam.' (Boek
V, stelling 42).
De Ethica van Benedictus de Spinoza (1632-1677) wordt vaak opgevat als de kraamkamer van de Radicale Verlichting en daarmee ook van het moderne humanisme. De Ethica
heeft als - voor ons wat verrassende - ondertitel In meetkundige ordening uiteengezet. Om goed te leven moeten we eerst de natuur, de werkelijkheid, rationeel begrijpen. Wij mensen maken deel uit van deze werkelijkheid.
LEES VERDER:http-::www.humanistischecanon.nl:verlichting:spinoza
👍 De familie van Spinoza was
een van de vele immigranten families die vanaf het einde van de 16de eeuw naar de Republiek kwamen. Zij kregen hier de vrijheid hun leven naar eigen geloof en goeddunken in te richten. In Rijksstudio Toleantie/ Spinoza vind je enkele werken die hierop
betrekking hebben: Rijksstudio https-::www.rijksmuseum.nl:nl:mijn:verzamelingen:116236--eise-eisinga-vertelt:1670-1680-tolerantie-spinoza