FUKUYAMA EINDE GESCHIEDENIS EN MENS

Fukuyama’s antwoord op Eises vraag wat de strijd voor realisatie van de kernwaarden van de Verlichting heeft voortgebracht, was aanvankelijk zeer positief. 

De geschiedenis bewoog zich, volgens Fukuyama in de richting van steeds meer vrijheid.

Het hoogst bereikbare gedachtegoed van de liberale democratie, met ultieme waarden als vrijheid van meningsuiting, gelijkheid, tolerantie, gewetens vrijheid en scheiding der machten, had gewonnen, konden niet meer verbeterd worden en veel landen zouden zich volgens Fukuyama één voor één bekeren tot de liberale democratie.

Het betekende het ’Einde van de geschiedenis en de mens’.

Maar de geschiedenis beweegt zich in tegenovergestelde richting. Niet in de richting van meer vrijheid, maar in de richting van een wereld vol autoritaire populistische leiders die een hekel hebben aan liberale democratie:

Poetin in Rusland, Erdogan in Turkije, Orbán in Hongarije, Bolsonaro in Brazilie, Kaczyński in Polen en Duterte in Brazilië

Met de bestorming van het Capitool in Washington op 6 januari 2021 schaarde de Amerikaanse president Trump zich in deze dubieuze eregalerij van autoritaire leiders.

Deze aanval op democratie was voor Fukuyama aanleiding tot het schrijven van een nieuw boek omdat het gedachtengoed ernstig wordt bedreigd door autoritaire leders.  In ’Het Liberalisme en zijn schaduwzijden’ verdedigt hij de kernwaarden van de Verlichting en roept daarbij de hulp in van filosofen die aan de bron stonden van de Verlichting: zoals Hobbes, Locke en Spinoza.

Fukuyama roept op tot navolging:

Het kostbare gedachtengoed wordt  bedreigd, heeft onbetwistbaar veel vooruitgang geboekt, maar er moet wereldwijd permanent politieke strijd voor worden gevoerd, want democratie schiet niet zomaar spontaan uit de grond.